Door Wolfgang Spier - Op 19 oktober j.l. verscheen op Nieuws030 een verbeterplan om de chaos op station Utrecht Centraal met bus 12 naar de Uithof op te lossen. Daarop kreeg ik een uitnodiging om met ambtenaren hier over te spreken.

Mij werd toen duidelijk dat ze een slimme oplossing hebben bedacht om de bussen soms om de minuut te laten vertrekken. Dat is nodig als meerdere dubbeldeks intercity’s tegelijk arriveren op Centraal, want dan wordt het even later extreem druk bij bus 12. Als ze dan om de gebruikelijke 2½ minuut vertrekken is dat veel te weinig. Dat ze soms om de minuut vertrekken is niet algemeen bekend en dit stond ook niet in een raadsbrief van de wethouder. Toch zijn 2 dingen jammer:

  • Ten eerste dat ze niet vaker om de minuut vertrekken. Want als dat soms kan, kan dat ook vaker en dan hoeft niemand meer achter te blijven op de halte.
  • Ten tweede dat de passagiers instappen aan de ‘verkeerde’ zijde van het busperron. Want ze vertrekken dan in noordelijke richting, terwijl de Uithof in het zuiden ligt.

Lopende band

Als bus 12 uit de Uithof komt stopt deze meteen op de meest zuidelijke halte (C10) van het langgerekte busperron. Als de passagiers zijn uitgestapt rijdt de bus langzaam één halte verder (naar C8) waar wordt ingestapt en dat duurt ±1 minuut. Maar niet iedereen kan mee. De rest moet wachten op de volgende bus. Dit heet ‘normale’ drukte. Als ‘extreme drukte’ wordt verwacht staan 3 lege bussen paraat op een busparkeerplaats tussen busperron en spoor. De voorste bus rijdt dan van parkeerplaats naar uitstaphalte C10 en stopt zo ver mogelijk naar voren. Dan kan er even later nog een bus achter. Als de bus vertrekt van C8 rijden beide bussen een plaatsje naar voren en achteraan kan weer een bus aansluiten. Zo ontstaat gedurende een minuut of 6 een soort “lopende band” van bussen die achter elkaar vertrekken. Volgens de ambtenaren moeten de uit- en instaphalte dan per se achter elkaar liggen. Maar is dat zo?

Variant van de lopende band

Als de instaphalte van bus 12 verplaatst van C8 naar C7 aan de andere zijde van hetzelfde busperron kan de achterste van de 3 lege bussen binnen enkele seconden van parkeerplaats naar C7 rijden (zie de groene pijl). Na het instappen rijdt deze meteen de busbaan op richting de Uithof. Deze bus hoeft dus niet meer extra ronde om het busperron te rijden, wat nu wel moet omdat C8 aan de ‘verkeerde’ zijde ligt.

De bus moet dan wel de rijbaan oversteken maar als alle chauffeurs de instructie krijgen om de superlange Uithofbussen voorrang te geven is dat geen probleem. Bus 12 vervoert de meeste passagiers zodat een voorkeursbehandeling gerechtvaardigd is. De 2 andere bussen rijden van parkeerplaats naar uitstaphalte C10, net als nu. Zodra de voorste chauffeur ziet dat de passagiers gaan instappen op C7 rijdt hij daar naar toe. Dat duurt ook ±1 minuut. Mocht het instappen onverhoopt iets langer duren dan kan hij nog uitwijken op de achterste van de 3 parkeerplaatsen, want die staat immers leeg. Kortom: de ‘lopende band’ van bussen werkt ook als uit- en instaphalte verder van elkaar af liggen.

Voordelen:

  • Tienduizenden passagiers stappen dan in aan de ‘juiste’ zijde. Dit scheelt hun 1 minuut reistijd en een scherpe keerbocht.
  • 1 op de 3 lege bussen hoeft niet meer een complete ronde van een halve kilometer om het busstation te rijden. Dit scheelt kilometers rijden over een druk busstation.
  • bus 12 wordt dan niet meer geblokkeerd door andere bussen. Dit gebeurt soms omdat vóór de huidige instaphalte van bus 12 de ‘uitstaphalte’ ligt van alle overige bussen (C6). Die arriveren soms met zovelen tegelijk dat ze bus 12 blokkeren, zie: https://youtu.be/mwwxxYv8VPo    

Natuurlijk zijn er ook nadelen:

  • De chauffeurs moeten dan nieuwe instructies krijgen.
  • De passagiers moeten dan naar andere haltes lopen dan ze gewend zijn en dat is voor hun niet prettig.
  • De elektronische aanwijsborden moeten dan anders ingeregeld worden.

Dit zijn de redenen waarom men het niet wil veranderen.

Hoe rotter de bus, hoe vlotter draagvlak voor een tram

Toevallig wil men naast de Nieuwegeinlijn en de Uithoflijn ook nog meer tramlijnen aanleggen. Dit zal vele honderden miljoenen kosten en dan moet je natuurlijk laten zien dat een tram veel beter is dan een bus. Er is dan geen belang om bus 12 te verbeteren. Passagiers moeten snakken naar trams. De politiek hobbelt hier achteraan en het maakt wat OV betreft niets uit of GroenLinks of VVD aan de macht is.

Sardientje, schaap of wolf? 

Nu maak ik zelf nooit gebruik van bus 12, maar als ik sardientje was zou ik het wel weten. Ik zou allereerst andere sardientjes informeren. Zie ook http://www.nieuws030.nl/achtergrond/oplossing-chaos-uithofbussen-zonder-discussie-van-tafel/.

En dan aansporen om aan gemeente-wethouder Lot van Hooijdonk en provincie-gedeputeerde Dennis Straat te vragen: Wilt u snel het verbeterplan voor bus 12 invoeren?Mailadressen: l.van.hooijdonk@utrecht.nl; secretariaatstraat@provincie-utrecht.nl.

Dit plan kan zeer snel gerealiseerd worden en de kosten zijn verwaarloosbaar, namelijk evenveel als de aanleg van ±5 strekkende centimeter Uithoflijn. Die tramlijn kost namelijk € 63 miljoen/km. Een beetje klantvriendelijkheid in het OV moet tegenwoordig worden afgedwongen. Of blijf nog een jaar onnodig rondjes rijden en dringen.

                     

Wolfgang Spier, Utrecht
wolfgangspier@casema.nl