Merwedekanaalzone (8) - Wat vindt de wethouder ervan?

Journalist Louis Engelman doet verslag van de wijze waarop vastgoedavonturiers tientallen miljoenen euro's binnensleepten in een nieuw te bouwen Utrechtse wijk: de Merwedekanaalzone.

Kees Diepeveen van GroenLinks is de verantwoordelijke wethouder voor de Merwedekanaalzone. Van hem wil ik weten of hij in de gaten heeft wat er allemaal speelt in dit gebied en of hij er wel voldoende bovenop zit.
Diepeveen had eerder immers publiekelijk zijn zorg uitgesproken over de speculatie in dit gebied en het daaruit voortkomende duurder worden van de grond.

Tot mijn verbazing is de wethouder niet op de hoogte van ‘DD Invest S.à.r.l. in Luxemburg’,  waarin grondeigenaren Round Hill Capital, Boelen de Gruyter en G&S Vastgoed hun bezit hebben ondergebracht. ‘Nee, dat wist ik niet.’ Maar hij gaat er vanuit dat zijn ambtenaren dat wel weten.

Als ik hem vervolgens vraag wie er achter GS Netherlands Development BV zit (Greystar) raakt de wethouder een tikje geïrriteerd. ‘Het had toch beter geweest als ik die vragen van tevoren had gekregen, dan had ik ze beter kunnen beantwoorden.’

Ik leg hem uit dat ik deze vragen juist stel om te zien of hij als eindverantwoordelijke voor de Merwedekanaalzone alle ontwikkelingen daar nauwgezet volgt. Met name omdat hij zich zo kritisch had uitgelaten over de speculatieve verkoop door Boekhoorn.
Bovendien schreef Diepeveen vorig jaar in een brief aan de raad ‘sturing te willen geven en de regie te willen houden’ in dit gebied.

Kan dat wel met grondeigenaren die hun bezit in de eerste plaats als ‘handel’ zien? Dus vraag ik hem in hoeverre de afspraken die met de eigenaren in het ‘Schetsontwerp’ zijn gemaakt ook juridisch zijn vastgelegd.

Diepeveen: ‘Dat gaat gebeuren in een Samenwerkingsovereenkomst (SOK). Daar komt het te realiseren programma in te staan wat betreft de woningbouw. Maar ook de financiële bijdrage die de investeerders gaan leveren aan wat er in de omgeving nodig is. Bijvoorbeeld aan extra groen in het Park Transwijk, aan de mobiliteit in het gebied en de afvalverwerking. Samen willen we het mogelijk maken dat daar op een goede manier kan worden gewoond.’

Maar als de economie zou teruglopen en de eigenaar voorlopig niet wil bouwen, kan die daartoe dan toch juridisch worden verplicht?

De wethouder zegt daarop ‘geen eenduidig antwoord’ te kunnen geven. ‘Hoe hoger de boekwaarde van de grond is, hoe groter de kans dat de partijen gewoon doorgaan’, denkt hij. ‘Maar als er sprake wordt van laagconjunctuur kan dat ertoe leiden dat men sneller op de rem gaat trappen. Ik heb niet mijn zorg uitgesproken over het wel of niet nakomen van afspraken, maar wel over het tempo waarin dit kan gebeuren.’

Diepeveen herinnert eraan dat we bij de Merwedekanaalzone te maken hebben met een ontwikkeling van tien tot vijftien jaar. ‘Dan kan er een periode komen waarin het economisch ook even tegen kan zitten. Daar proberen we afspraken over te maken. Waarbij we goed kijken naar een doorgaande ontwikkeling van het gebied. De partijen die nu aan tafel zitten hebben een collectief belang om deze te laten beginnen en ervoor te zorgen dat die daarna niet gaat haperen.’

Op de vraag of speculatie met de grond vermeden had kunnen worden door de Wet Voorkeursrecht Gemeente (WVG) toe te passen reageert de wethouder afhoudend. ‘Dat zou kunnen, maar dat is niet gebeurd. Er rust geen voorkeursrecht op dit terrein. Uiteraard is de gedachte wel opgekomen of dat zou hebben geholpen.’

Een door de PvdA in die richting ingediende motie wilde het college eind vorig jaar niet overnemen. Diepeveen: ‘Die motie wilde heel Utrecht onder de WVG laten vallen, en ging uit van het principe ‘altijd, tenzij’. Dat is niet ons begrip van het gebruik van dit instrument. Ik vind het niet verstandig dit altijd te doen. Je kunt dit instrument niet ongericht inzetten, dat moet je waar kunnen maken. Bovendien zou je dan ook een heel dikke portemonnee moeten meenemen. Er zijn nog meer gebieden in de stad die worden ontwikkeld. Waar zo’n voorkeursrecht van de gemeente kan werken zal ik niet nalaten dit aan de gemeenteraad voor te stellen.’

Ik leg hem voor het opmerkelijk te vinden dat investeerders in de Merwedekanaalzone ook op andere plekken in de stad grote projecten gaan doen. VolkerWessels bouwt de twee appartemententorens van ‘Wonderwoods’ in het Jaarbeurskwartier en Lingotto ontwikkelt het Smakkelaarsveld. Zijn er misschien zij-afspraken gemaakt bij de besprekingen over de bouw langs het kanaal?

Diepeveen zegt daar ‘geen kennis van te hebben’. Hij benadrukt dat in het algemeen partijen op meer plekken in de stad actief zijn. ‘Zij verbinden zich hierdoor met deze stad en gaan mee in onze doelstellingen. Dat kan heel positief zijn. Ze zien zelf dat daarmee een langjarige waarde voor hun vastgoed kan worden gecreëerd.’

Enige tijd later spreek ik Marcel Janssen, de Ruimtelijk Regisseur Merwedekanaalzone. Deze zegt wel op de hoogte te zijn van de in Luxemburg gevestigde bv van Round Hill, Boelen de Gruyter en G&S (DD Invest).
Dat de drie nieuwe grondeigenaren daar een aparte rechtspersoon hebben opgericht vormt zijns inziens geen bedreiging voor de ontwikkelingen in dit gebied. ‘Ze zullen toch bij ons langs moeten komen voor het bestemmingsplan. De gemeente kan de ontwikkeling zelf planologisch sturen.’

Voor een eventuele verkoop van de grond (speculatie) is hij niet bang. ‘Ze hebben er een grondprijs voor betaald inclusief ontwikkelwaarde. Dus moeten ze wel ontwikkelen. Bovendien zijn ze goed op de hoogte van de ambities die wij als gemeente met dit gebied hebben.’

Morgen deel 9: Meer verrassingen

Reageren? Klikhier!