Merwedekanaalzone (11) - De compacte stad

Journalist Louis Engelman doet verslag van de wijze waarop vastgoedavonturiers tientallen miljoenen euro's binnensleepten in een nieuw te bouwen Utrechtse wijk: de Merwedekanaalzone.

Vergeleken met het Jongerius-gebied wordt de nieuwe wijk Merwede in Deelgebied 5 pas echt compact. Hier zal het merendeel van de zesduizend, maar mogelijk negenduizend woningen bijeen worden gebracht (er zijn al duizend appartementen gebouwd in het Max-complex). Het worden vooral koop- en huurappartementen.

In een gemeentelijke publicatie lees ik dat dit niettemin een ‘aantrekkelijke plek wordt om te wonen, te werken en te verblijven’. Ook al zal dat in dichtheden zijn die Utrecht tot nu toe niet heeft gekend. Waar normaal 55 woningen per hectare worden gebouwd, wordt hier gerekend met 100 tot 150 eenheden per hectare. De vraag is dan wel hoeveel vierkante meters de nieuwe bewoners er tot hun beschikking krijgen.

In zijn Ruimtelijke Strategie heeft het college voor deze vorm van binnenstedelijke compacte bouw gekozen om de natuurgebieden rond de stad te beschermen. Daarom moeten er in de Merwedekanaalzone zo’n 20.000 nieuwe bewoners worden gehuisvest.
Op deze manier hoopt Utrecht (naast extra nieuwbouw in het Stationsgebied, Utrecht Science Park en Leidsche Rijn) de verwachte groei tot 2030 - van 340.000 naar 410.000 inwoners – te kunnen opvangen.

Hoe de wijk er komt uit te zien is nog niet precies bekend. Tijdens een bijeenkomst in TivoliVredenburg zag ik wel een 3-D-presentatie met heel veel hoge appartementengebouwen, maar de makers ervan bezwoeren mij dat dit slechts een schetsmatige opzet was die geen recht deed aan de toekomstige werkelijkheid.

Omdat het Stedenbouwkundig Plan en het Bestemmingsplan nog niet zijn vastgesteld wordt volgens gebiedsregisseur Marcel Janssen uitgegaan van wisselende bouwhoogtes tot 70 meter, dezelfde hoogte als Campus Max aan de Europalaan. En van 15 tot 20 meter aan de kant van het kanaal.

In elk geval komt er volgens de gemeente ‘een divers woningbouwprogramma met een mix van sociale huur-, middeldure huur- en koopwoningen.’ Daarbij wordt opgemerkt dat ‘veel woningen en voorzieningen op een beperkt oppervlak veel aandacht vraagt voor de kwaliteit van de openbare ruimte’.
Als gevolg daarvan moeten de voorzieningen binnen handbereik komen en zullen de bestaande kwaliteiten, zoals park Transwijk en het Merwedekanaal, de basis vormen voor toekomstig recreatief gebruik.

Voorts wordt onderzocht of een aantal van de huidige huurders op het voormalige OPG-terrein, dat de stad in 2004 aankocht, in de nieuwe stadswijk kunnen worden ingepast. Het gaat daarbij om Vechtclub XL, Alchemist, Boulderbar Sterk, Skatepark, Circus Diedom, Ididslowfashion, Blue Linked en de Stadsbrug.
De plannenmakers vinden dat deze huurders in belangrijke mate bijdragen aan de levendigheid van het gebied. Bij die gesprekken zijn – hoewel geen huurders van de gemeente – ook de horecaondernemers De Stadstuin en Kanaal30 betrokken.

Voor de huurders die niet meer in het concept passen is per eind 2019 de huur opgezegd. Dat gaat om het Fietsendepot U-stal, Qbuzz, Connexxion, Lyreco, Fietspunt, PQrent en een kermisexploitant.

De vestiging van Mobach keramiek blijft gewoon bestaan. Het eigendom van dit uit 1895 daterende bedrijf, bleef in de familie en werd op 30 augustus 1991 voor 600.000 gulden door de vader aan zijn zoons overgedaan. Zij hebben de lange traditie van bijzonder aardewerk voortgezet.

Aan de illustraties die op de website van de stad de tekst verluchtigen kan ik moeilijk aflezen hoe de wijk er straks gaat uitzien. Zoals gewoonlijk zijn je daarin vooral jonge vrolijke actieve mensen getekend in een gebied vol groen, waarin kennelijk elke dag de zon schijnt. Hooguit geven de vele flatgebouwen om hen heen een indicatie van de bouwdichtheid in de nieuwe stadswijk.
Auto’s komen overigens op de plaatjes niet voor. En dat klopt wel, want voor ‘Merwede’ geldt een parkeernorm van 0,3. Dat betekent dat er maar één parkeerplaats op de drie woningen is ingepland. De auto is in de wijk ‘te gast’. Het delen ervan wordt sterk gepropageerd.

Veel meer aandacht is er voor de fietser en het openbaar vervoer. Speciaal voor de eerste categorie zijn er in dit deelgebied 3 nieuwe bruggen over het Merwedekanaal naar de Rivierenwijk gepland (richting Waalstraat, Zuiderzeestraat en Zijldiepstraat). Ook zijn er voor de andere deelgebieden bruggen ingetekend (richting Heycopstraat, Hamersplantsoen en vanaf het Casino naar de roeiverenigingen langs Rijksweg 12).

Dat zou echter betekenen dat verscheidene woonboten, die daar al vele jaren hun ligplaats hebben, moet verdwijnen. Mede om die reden wordt op verzoek van de gemeenteraad nog bezien of men met minder bruggen kan uitkomen. In een vernieuwde Omgevingsvisie, die in maart wordt verwacht, wordt berekend hoeveel nieuwe bruggen er nodig zijn en in hoeverre de bestaande bruggen kunnen worden opgewaardeerd.

Morgen deel 12: Rivierenwijk is bezorgd

Reageren? Klikhier!