Ouder worden gaat vaak gepaard met enige vergeetachtigheid. Als de klachten erger worden is het goed te letten op een beginnende dementie. Contact met mensen die eenzelfde probleem hebben is een aanbeveling. Een Odensehuis is laagdrempelige voorziening.

Interview door Jan Jansen

De meeste ouderen krijgen er wel last van, het onthouden van namen, de juiste woorden vinden. Op zich zegt dat nog niets want het wordt gezien als een natuurlijk proces behorend bij het ouder worden. Er kan ook sprake zijn van beginnende dementie. Actief blijven deelnemen aan de samenleving en sociale contacten zijn dan erg belangrijk om niet in een isolement te raken. Eenzaamheid is het grootste probleem bij ouderen. Bij het Odensehuis Andante in de Oudwijkerveldstraat 148 kunnen mensen met beginnende dementie en hun naasten elkaar ontmoeten, actief bezig zijn en daardoor hun talenten ontdekken.

“Bij ons kun je gewoon binnenlopen,” vertelt coördinator Lia Kemerink. “Je hoeft geen diagnose of indicatie te hebben. Je kunt alleen komen of met je partner, vrienden, buren. Het is gewoon prima om eens kennis te maken en anderen te ontmoeten die dezelfde zorgen delen. We bieden de mogelijkheid om even langs te komen voor een kop koffie of een lunch. Of kijk gewoon eens een kwartiertje rond. We zijn open op dinsdag en vrijdag van 10.00 tot 16.00 uur. Ook is er een mogelijkheid aan activiteiten mee te doen. We willen een prettige omgeving scheppen waardoor je met elkaar in een vertrouwde omgeving kunt praten. Tijdens die gesprekken komen soms verborgen emoties los. Dat biedt ook weer een kans om nieuwe talenten te ontdekken waardoor positieve kanten naar boven komen.”

Lia Kemerink (63) is van oorsprong maatschappelijk werkster met een opleiding op de Sociale Academie De Horst in Driebergen. Ze heeft het Odensehuis in Utrecht verleden jaar na anderhalf jaar voorbereiding opgezet vanuit haar persoonlijke omstandigheid. “Bij twee van mijn vrienden werd dementie geconstateerd. Ik zag waar ze in die kwetsbare levensfase sterke behoefte aan hadden. Hoe fijn het voor ons zou zijn als we naar een plek zouden kunnen waar we onszelf konden zijn en begrepen zouden worden. In Amsterdam is er sinds 2009 een Odensehuis. Het gaf mij een mogelijkheid om van hun organisatorische ervaring gebruik te maken. Inmiddels zijn er veertien Odensehuizen in Nederland. Omdat je geen indicatie nodig hebt is het vrijblijvender en laagdrempeliger dan de dagopvang.”

Schilderclub in het Odensehuis. Foto: Jan Jansen

Volgens Lia is het belangrijk om mensen met problemen niet een etiket op te plakken. “Het gaat erom dat je iets hebt en dat je niet iets bent! Te snel zijn we in onze samenleving geneigd iemand af te schrijven als die niet meer aan algemene verwachtingen kan voldoen. Iedereen wordt daar ongelukkig van. De naaste wordt ongeduldig en geïrriteerd en de direct betrokkene wordt onrustig en ongelukkig want die kan er zelf niets aan doen. Acceptatie en geduld is voor beide partijen van groot belang. Pas vanuit die instelling kan gezocht worden naar nieuwe ontplooiingsmogelijkheden. We hebben daar positieve ervaringen mee. Vaak onontdekte talenten bij onze bezoekers komen boven als muziek maken, schilderen. Het zelfbewustzijn wordt versterkt en de levenskwaliteit gaat met sprongen vooruit. Mensen kunnen zo veel langer op een prettige manier zelfstandig deel uit blijven maken van onze samenleving en minder aanspraak maken op zorgkosten van de overheid.”

Een regelmatige bezoeker is Frans (70), voormalig hoogleraar op de universiteit. “Ik was actief in de wereld van wetenschappelijke lezingen en internationale optredens. Zo’n tien jaar geleden kon ik mijn functie niet meer aan en ben ik vervroegd gepensioneerd. Het laatste jaar kreeg ik plotseling problemen met vallen op straat. Ik mag nu niet meer autorijden en fietsen. Mijn vrouw werkt nog full time. Voor ons allebei is het belangrijk dat zij haar werk kan voortzetten en ik me in een vertrouwde omgeving kan bezig houden en ontplooien. Ik ben heel blij met mijn bezoeken aan het Odensehuis omdat ik hier interessante mensen ontmoet en er veel activiteiten worden aangeboden. Wekelijks doe ik mee met een wandelclub. Gitaarspelen had ik lang niet meer gedaan en dat heb ik hier weer opgepakt. Alle liedjes kwamen weer boven.  Ik kan hier een zangclubje begeleiden. Lezen doe ik veel en kan hier boeken bespreken. Ondanks dat ik me volledig bewust ben van mijn dementie ben ik een gelukkig mens. Ik ben dat omdat ik goed instaat ben me aan te passen aan mijn veranderende omstandigheden en mede daardoor zelfstandig kan functioneren en deelnemen aan het sociale verkeer.”

Eileen O’Callaghan (67) is buurtbewoonster. “Ik zag een verwarde oude man regelmatig bij mijn huis langslopen. Toen ik hem aansprak gaf hij aan steeds naar een bepaalde winkel te willen maar daar werd hij niet meer geaccepteerd. Hij woont alleen in een groot herenhuis en kan door dementie niet goed meer voor zichzelf zorgen. Ik trok me zijn lot aan en heb hem naar het Odensehuis gebracht. We werden er hartelijk ontvangen. Hij kon zijn verhaal kwijt en er werd met belangstelling naar hem geluisterd. Het blijkt een man te zijn met een bijzonder levensverhaal. Je zag hem in korte tijd compleet veranderen. Hij is nu een regelmatige bezoeker en verzorgt zichzelf weer goed. Het gevoel geaccepteerd en gewaardeerd te worden doet zoveel bij mensen die verward zijn.”

Het Odensehuis Andante bestaat nog maar kort en zal bij meer bekendheid een grote bijdrage kunnen leveren aan het langer zelfstandig kunnen blijven functioneren van mensen met dementie. Naast professionele coördinator Lia Kemerink zijn er zes vrijwilligers actief. Er zijn nog vacatures voor het dagelijks bestuur en voor vrijwilligers. Geïnteresseerden kunnen informatie krijgen via www.odensehuisandante.nl en contact opnemen via info@inloophuisandante.nl  of 06-19197810.

(Dit artikel is eerder gepubliceerd in De Oud-Utrechter en is met toestemming van de auteur overgenomen.)