Chambone, de man die verweesde beelden opvangt

Door Ton van den Berg - Soms is het best leuk zo'n mannetje in de straat, die van alles met die straat doet. Normaal kijk ik altijd wat argwanend naar dat soort mensen: waar bemoeien ze zich mee, laat die straat met rust, en angstig als ik ben: zometeen wil hij ook wat van mij. Maar ik wou dat ik zo'n Charles Chambone in de straat had. Een heel beeldenpark heeft hij al versierd voor z'n buurtje.

Eigenlijk gaat het niet om een straat, maar om een kade, twee kades zelfs want de beelden staan in het plantsoen dat de Willem Arntszkade en de Zaagmolenkade in Tuinwijk van elkaar scheiden. Vroeger liep daar het Zwarte Water, maar dat is allang gedempt.

Om dat plantsoen wat op te frissen, leuk aan te kleden bedacht de moeder van Chambone, Tini Chambone-Mooij, dat het wel een goed idee was als er een heus beeld in het groen werd geplaatst. Dat was in de jaren negentig van de vorige eeuw en ze had een heel aardig iets op het oog dat ze had zien staan in het gemeentelijke depot voor verweesde beelden dat toen nog op het Fort de Bilt was gevestigd.

Als voormalig verzetstrijdster kwam Tini daar jaarlijks voor de dodenherdenking in mei en een van de beelden die daar op de voormalige schietbaan waren neergezet was die van De Rattenvanger, een in 1964 gemaakt beeldhouwwerk van de kunstenaar Paulus Reinhard. Oorspronkelijk was het gemaakt voor de katholieke Ulo/Mavo Utrecht-Noord aan de Nijenrodelaan in Zuilen, maar toen dat schoolgebouw in de jaren tachtig tegen de grond ging, ging het beeld in depot.

Maar een beeld dat in een depot staat van de gemeente, dat verhuis je niet zomaar even naar een plekje op een mooi plantsoen in Tuinwijk. Daar moeten eerst de molens van de ambtenarij voor gaan draaien. Het duurde jaren voordat Tini ergens in die molens zich kon vastklampen en dat heeft ze nog te danken gehad aan Henk Westbroek die in die tijd met Leefbaar Utrecht het stadhuis bestormde. Hij wees haar erop dat er zoiets bestond als recht van initiatief en je met 25 handtekeningen uit de buurt al een heel eind kon komen. Zij haalde er binnen een mum van tijd 50 op en de molens van de ambtenaren begonnen haar kant op te draaien.

Lang verhaal kort: de Rattenvanger kwam in 2003 naar het plantsoen. Een toepasselijk beeld, zei de toen 80-jarige nog, want op en rond het Zwarte Water barstte het vroeger van de ratten. Ouderen weten dat nog heel goed.

En nu staat die rattenvanger alweer veertien jaar op die plek en wat zegt zoon Charles Chambone? "Eigenlijk staat het beeld verkeerd om, want kijk: de rattenvanger gaat met de ratten richting de stad, maar in het sprookje van de Rattenvanger van Hamelen gaat de rattenvanger juist de stad uit."

Hij lacht om zijn eigen ontdekking en de wethouder lacht mee. Afgelopen week is wethouder Diepeveen (GroenLinks) eens zelf komen kijken naar dit beeld en nog eens vijf anderen die er in de loop der jaren bij zijn gekomen. In 2005 zorgde zijn moeder er nog voor dat tegenover worstelschool Olympia het beeld De Gewichtheffer een plek kreeg. Dat beeld, van beeldhouwer Nel Lith, stond tussen 1977-1994 aan het Hammerskjöidhof in Kanaleneiland waarna het in depot verdween.

Na het overlijden van Tini is Charles doorgegaan met het zoeken naar verweesde beelden die wel een tweede leven konden gebruiken. Hij boekte succes met het binnenhalen van het in 1967 gemaakte Zitplastiek van Albert Dresme dat lange tijd hoorde bij de Cor de Bruijnschool in Hoograven en dat een ode was aan de boeken die Cor de Bruijn als schrijver had geschreven (onder meer Keteltje en Lasse Länta). Dat was in 2014 en in datzelfde jaar werd de Wachter van Eric Claus in het plantsoen bijgezet. Dat beeld stond heel lang bij een gymzaal aan de Ina Boudier Bakkerlaan.

Dit jaar werden nog eens twee beelden aan de Chambone-weescollectie toegevoegd. Het gaat om Drie Vrouwen van Jan Meefout uit 1966 dat opgedoekt werd bij een verbouwing van het politiebureau Marco Pololaan en het beeld Kikker (1971, ook van Paulus Reinhard) dat eerst tot de Prinses Wilhelminaschool in Kanaleneiland behoorde.

De verweesde beelden staan er mooi bij in het plantsoen en op de dag dat de wethouder komt kijken, wordt het perkje bij De Rattenvanger nog even goed onder handen genomen door een plantsoenwerker. Diepeveen spreekt zijn bewondering uit over de inzet van Chambone en dat hij bij het uitlaten van de hond - hij woont in de buurt - altijd graag even de route via de kades neemt.

De wethouder vindt ook dat beelden niet in depots moeten staan maar zo gauw het mogelijk is in de openbare omgeving. Daar horen ze thuis en moeten mensen ervan kunnen genieten. Daar is het ook Chambone om te doen. Hij hoopt dat de beeldenserie opgenomen wordt in wandelroutes die Toerisme Utrecht uitzet.

En dan is er nog die droom die zijn moeder al had: nog beter worden dan de Maliebaan waar op die ene kilometer veel beeldhouwwerken staan. "Waarom alleen daar, dat moet hier ook kunnen. Dat zei mijn moeder al en ik ga er daarom mee door. Als het aan mij ligt trekken we de route helemaal door naar de Jan van Lingtuin bij de Vecht".

De meeste buurtbewoners vinden het okee wat Chambone doet. In het begin waren er wel wat morrende geluiden toen moeder Tini haar plannen doorzette, maar zelfs bozige buren die nog riepen 'geen gedoe voor mijn deur' vragen nu heel voorzichtig als Chambone langskomt: heb u al een beeldje voor ons?

Weet u nog een verweesd beeldhouwwerk, of eentje dat binnenkort aan de kant wordt gezet vanwege een verbouwing of sloop van een gebouw? Laat het Chambone weten. Die heeft er een plekje voor.