Door Alexandra Dijkstra

Helaas, er zijn maar twee exemplaren van 'Hallo, ik ben Jan' een fotoboek van de eerste honderd dagen van burgemeester Jan van Zanen. De burgemeester heeft er een en de fotograaf Han Ernest heeft het tweede exemplaar.

Na jaren als grafisch vormgever in Utrecht gewerkt te hebben, verkocht Han Ernest zijn studio om vervolgens een studie fotografie aan de Fotoacademie in Amsterdam te starten. Als afstudeerproject maakte hij een fotoboek ‘Hallo, ik ben Jan’ over de eerste 100 werkdagen van de nieuwe Utrechtse burgemeester, Jan van Zanen. Hij bleek te beschikken over een 'esthetisch oog' en werd geroemd om 'de consistente omvang van het project', hij studeerde er cum laude op af. 

In het derde jaar van de opleiding kwam Ernest erachter dat zijn interesse voornamelijk lag bij lange documentaire projecten. “Wat ik leuk vind om te doen is om met een camera op onderzoek te gaan in een wereld die ik niet ken.” Een van de onbekende werelden die hij met zijn camera eerder onderzocht is vastgelegd in een boek getiteld 'TIVOLI 3511NL', dat vol staat met foto’s van het inmiddels gesloten Tivoli aan de Oudegracht. Het boek werd tijdens de afscheidsconcerten in Tivoli verkocht en aan alle medewerkers gegeven als herinnering aan het pand. 

Voor zijn afstudeerproject leek het Ernest interessant iemand te volgen die heel veel verantwoordelijkheid heeft. “Ik bedacht op gegeven moment dat er in Utrecht een nieuwe burgemeester zou komen. Na de bekendmaking dat het Jan van Zanen werd heb ik een concept geschreven en ben ik gaan lobbyen. Op 30 december kreeg ik te horen dat ik het mocht doen.” Drie dagen later maakte hij zijn eerste foto. Op 11 april waren de 100 dagen voorbij. Het resultaat: een prachtig handgemaakt documentair boek over de eerste 100 dagen van Van Zanen.

Het boek toont volgens Ernest een greep uit de vele werkzaamheden van de burgemeester: hij bezoekt TivoliVredenburg, de gemeenteraadsverkiezingen en hij bezoekt bewoners. Naast foto’s van zijn werkzaamheden geeft het boek, met in totaal 100 foto's, Van Zanen ook als persoon weer. Hoe dat er uit ziet is en blijft een beetje 'het geheim van het Stadhuis' want slechts een beperkt aantal foto's, zo is met de burgemeester afgesproken, zijn voor de openbaarheid.

Over het dicht op de lip zitten van de burgemeester zegt Ernest: “Dit was ook zeker de bedoeling. President Obama heeft ook een vaste documentairfotograaf die bij al zijn werkzaamheden aanwezig mag zijn. Dit levert beelden op die nog nooit eerder vertoond zijn van de president. Je ziet bijvoorbeeld Obama met een traan die over zijn wang rolt. Binnen mijn project was het mijn doel om op zo’n manier te fotograferen, dat de personen die ik in beeld bracht eigenlijk gewoon vergaten dat ik er überhaupt was.”

Foto: Han Ernest

Observerend fotograferen, noemt Ernest het ook wel. Volgens hem is dat ook het verschil tussen de foto’s die hij maakte van de gemeenteraadsverkiezingen en de foto’s van persfotografen. “Ik was de hele dag aanwezig bij de gemeenteraadsverkiezingen. Hier heb ik ook foto’s genomen. Voor mij ging het niet om de essentie van het moment, wat je wel ziet bij journalistieke fotografie. Ik heb in mijn document gekozen voor een observerend beeld.” 

Naast dat het project Ernest een heel nieuw netwerk heeft opgeleverd, heeft het ook zijn beeld van de stad veranderd. Als binnenstadsbewoner kwam hij zelf weinig in gebieden als Overvecht of Kanaleneiland. “Mijn beeld van deze gebieden was best negatief. Toen we daar kwamen met de burgemeester zag ik dat er heel veel mensen zijn die heel erg hun best doen om de situatie in deze gebieden te verbeteren. Mijn blik is hierdoor enorm verruimd.”

De burgemeester zelf vindt het een mooi document, maar is dit soort fotografie van zichzelf niet gewend. “Hij vond dat hij er soms somber op staat. Het is een hele energieke man, ook erg fotogeniek. Normaal gesproken zijn de foto’s die van hem worden gemaakt geposeerd. Ik denk dat hij moest wennen aan de manier waarop hij in het boek afgebeeld is.” De foto die genomen is in TivoliVredenburg karakteriseert de burgemeester volgens Ernest het meest. “Je ziet op deze foto dat hij even met zijn hand aan de muur voelt. Gewoon even voelen wat het precies is."

Een bijzonder feit was dat Ernest vanaf moment één volledig het vertrouwen kreeg. Hij mocht ook bij vertrouwelijke bijeenkomsten aanwezig zijn. Door het drukke schema van de burgemeester duurde het een maand voordat ze elkaar pas écht spraken over het project, maar gaandeweg is hun relatie kameraadschappelijker geworden. “Na 100 dagen was het ineens afgelopen. Eigenlijk voelde het alsof ik er op een hoogtepunt uit was gestapt.” Naast een prachtig fotodocument heeft hij er ook een goede band met de burgemeester aan overgehouden.

Meer foto's van 'Hallo, ik ben Jan' op de website van Han Ernest, klik hier.