Truus van Lier zorgde voor de liquidatie van de NSB-er G.J. Kerlen

(Dit onderstaande artikel stond in 1948 in het Utrechts Nieuwsblad, de auteur wordt niet genoemd.)

TRUUS VAN LIER is een kordate jonge studente, die fel deelneemt aan het illegale werk. Truus riskeert veel. Ook de minachting van vele goede, doch onwetende Nederlanders, omdat zij openlijk… lid is van de N.S.B. van het “studentenfront” en zelfs een korte tijd werkt bij de Deutsche Wehrmacht in Amersfoort (vlak tegen “Fliegerhorst Soesterberg” aan!).

Het is nodig voor haar werk. Op haar duikadressen komen waarschuwingen: “Pas op voor Truus, ze bezoekt N.S.B.-vergaderingen”. Opheldering kan hier niet gegeven worden en haar medewerkers, die weten hoe stevig deze illegale vork in de verzetssteel zit, sussen: “Och kom, dat zal wel meevallen”, en ze gaan weer over tot de strijdbare orde van de dag.

En ondertussen spionneert Truus op vliegvelden, fotografeert forten en weet ondanks aanhouding de goede films naar Engeland te krijgen en de onschuldige, verwisselde film komt in een S.D.-prullemand terecht. Als koerierster brengt ze belangrijke berichten over, vervoert Joden naar veiliger plaatsen en sleept met wapens en illegale lectuur.

Kerlen kruist haar pad

            Utrecht heeft inmiddels op 17 Juli 1942 in de 52-jarige N.S.B.-er G.J. Kerlen - oud-luitenant-kolonel van het K.N.I.L. - zijn eerste waarnemend president van de staatspolitie gekregen. Kerlen, de man die de gevreesde SS-Obergruppenführer Rauter liet weten, dat er naar zijn mening in de topleiding van het ondergronds verzet hoofdofficieren van het gecapituleerde Nederlandse leger werkzaam zijn, zodat isolering van deze anti-duitse elementen de illegaliteit belangrijk zal verzwakken.

            Rauter gebruikte deze “tip” dankbaar en op 29 April 1943 breidt de General der Flieger, Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden, Fr. Christiansen, de maatregelen tot terugvoering in Duitse krijgsgevangenschap uit tot de afzonderlijke leden van het “voormalige” Nederlandse leger.

            Tipgever Kerlen ontvangt in Juli en Augustus 1943 opvallend veel bezoek van een verdachte figuur, die te veel weten kan. Dreigt er verraad? Zal een grote verzetsgroep worden opgerold? De spanning neemt toe en als zeker moet worden aangenomen, dat de N.S.B.-politie-president reeds te veel weet en binnen enkele dagen tot handelen zal overgaan, is ook voor de illegaliteit het moment van handelen aangebroken. Slechts een volledig uitschakelen van Kerlen kan redding brengen. Truus neemt deze zware taak op zich.

            Donderdagavond 2 September is zij nog op een van haar duikadressen in het Wilhelminaparkkwartier en vraagt een lapje stof, om in haar mantel een aparte zak te naaien. Haar gastvrouw begrijpt: hierin komt een revolver. Zij begrijpt ook: de illegaliteit heeft hier weer een zware, doch onontkoombare plicht.

            Op de middag van Vrijdag 1943 komt Kerlen van het hoofdbureau op het Paardenveld en gaat naar zijn huis aan het Willemsplantsoen. Op 100 meter van de Smeebrug staat Truus met haar fiets en richt, als Kerlen nog ongeveer 7 meter van haar af is, opeens een revolver. Twee scherpe knallen, de N.S.B.-er stort neer. Temidden van de opwinding weet Truus te ontkomen.

Tien mille beloning…

            In het Utrechtse stadhuis defileren enkele dagen later Mussert, Rauter, burgemeester Van Ravenswaaij en vele mindere nazi-goden langs de met N.S.B.-vlag bedekte baar van Kerlen, terwijl ook de “bloedvlag der beweging” aanwezig is.

Onder de bevolking doen de dolste geruchten de ronde. De dader zou een man in vrouwenkleren zijn geweest. En dan wordt weer verteld, dat de daderes na arrestatie uit de trein sprong, gewond in de Lichtenberg te Amersfoort terecht kwam en van hier uit door de ondergrondse werd ontvoerd.

Persoonsverwisseling met een illegale Ans van de Berg, van welke naam Truus zich wel eens bediende, is de oorzaak van de verwarring. SS-Sturmbannführer, de beruchte Willy Lages van de S.D. en de Sipo, wil er het zijne van weten en looft f 10.000 uit voor inlichtingen, die leiden tot aanhouding van de in grijsgeruite mantel geklede donkerharige daderes.

            Dan is Truus op 14 September in een restaurant te Haarlem. De Amsterdamse V-vrouw Katharina Thonus, die verliefd is op de valse S.D.-er Viebahn, lokt Truus in de val en de “Hollandse” rechercheurs Willems en Smit arresteren haar “in naam van het (|Duitse) recht”. Als de nazi’s in een communiqué triomfantelijk deze arrestatie wereldkundig maken, voegen zij er aan toe: “Op deze halfjodin werden drie geladen pistolen aangetroffen”.

            Truus, die haar fierheid en zelfverzekerdheid in gevangenschap niet verliest, verblijft op weg naar het Duitse kamp nog in de gevangenis aan de Gansstraat te Utrecht. Daarna volgt transport naar Sachsenhausen te Oranienburg.

            Erick Kaltenbrunner, generaal der S.S., is vlug met zijn vonnis klaar en in de ochtenduren van 27 October 1943 wordt kampnummer 629 in opdracht van Stabscharführer Schumann door een SS-Sonderkommando gefussileerd. Een vlam des verzets wordt gedoofd, om eeuwig in onze harten voort te branden.

-

In Utrecht is bij de Jaarbeurs een wat onopvallende straat naar Truus van Lier genoemd. In 2015 krijgt de straat meer bekendheid als startplaats voor de Grand Depart van de Tour de France.

Deze bijdrage werd mede mogelijk door de website Utrechtsch Nieuwsblad (klikhier).