Door Wolfgang Spier

Sardientjes aller bussen, verenigt u!

Er zijn meerdere buslijnen die vanuit het zuiden van de stad naar eindhalte Utrecht Centraal gaan. Meteen na aankomst laten al deze bussen hun passagiers uitstappen om daarna leeg naar de andere zijde van het langgerekte busperron te rijden. Daar stappen andere passagiers in voor een nieuwe rit naar het zuiden van de stad.

Er is echter één buslijn die al meteen na het uitstappen de andere passagiers laat instappen. Dat is uitgerekend de allerdrukste lijn: bus 12 naar de Uithof, die ruim 4 maal meer mensen vervoert dan die andere buslijnen bij elkaar.

Hierdoor moeten tienduizenden mensen onnodig een complete ronde om het busperron rijden in propvolle superlange bussen. Die ronde kost hun 1 minuut extra reistijd, maar dat is geen ramp. Niemand kan in die drukte omvallen. Hooguit wordt het sardientjesgevoel even versterkt als de bus in de scherpe bocht keert. Er zijn echter wel tal van nadelen.

Blokkades

Bus 12 is de enige bus die regelmatig wordt geblokkeerd door andere bussen. Dit is te zien op een kort youtube filmpje: https://youtu.be/mwwxxYv8VPo. Zo’n blokkade van ¾ minuut vergroot alleen maar de chaos, want bus 12 vertrekt om de 2 minuten, terwijl alle andere buslijnen veel minder vaak vertrekken zodat het voor hun geen groot probleem is.  

Onnodig rondjes rijden met lege bussen

Bus 12 is ook nog eens de enige bus die 2 keer een complete ronde om het busstation moet rijden: 1x propvol en 1x leeg. Dit komt omdat ze regelmatig, net als de andere buslijnen, leeg wachten op parkeerplaatsen naast het spoor om op het juiste tijdstip naar de halte te rijden. De huidige instaphalte ligt voor bus 12 echter aan de verkeerde zijde, zodat deze bus nog een extra ronde moeten rijden. Kortom: Duizenden passagiers onnodig belasten, blokkades en onnodig kilometers maken met hoogfrequente, superlange bussen op een toch al druk busstation. Dit is zeer inefficiënt.  

Het verbeterplan 

Als simpelweg de instaphalte van bus 12 enkele meters wordt verplaatst naar de andere zijde van hetzelfde busperron verdwijnen al deze genoemde nadelen. De rit voor de duizenden Uithof-passagiers wordt dan niet alleen 1 minuut korter en aangenamer. Het busstation wordt dan efficiënter gebruikt en de passagiers van de buslijnen waarmee van halte wordt gewisseld hebben daar geen nadeel van.

Het grote voordeel is dat je dan méér bussen kan inzetten, zodat bus 12 precies evenveel mensen vervoert als de geplande Uithoftram, die nog een jaar op zich laat wachten. Dan hoeft geen enkele passagier meer achter te blijven op de halte, wat nu wel het geval is. 

Politiek vraag om oplossing

Dit verbeterplan stuurde ik naar zowel provincie als gemeenteraad die al in februari een motie aannam met de veelzeggende titel: "Maak oplossingen voor het sardientjes vervoer". Ze stelden er vragen over en lieten het diverse keren bestuderen door ambtenaren.

Ze konden er geen fouten in ontdekken. De aanwijsborden op het busstation worden elektronisch aangestuurd, dus het kan met een druk op de knop ingevoerd worden. In de gemeenteraad zou dit plan na enige vertraging besproken worden op 11 oktober 2018. Mooi, zou je zeggen. Duizenden passagiers blij. Maar het liep anders. Enkele uren voor die vergadering werd dit plan plotseling van de agenda afgehaald.

Aantoonbare onjuistheden

De argumenten om dat te doen staan in een brief van wethouder Verkeer, Lot van Hooijdonk (GroenLinks) gericht aan de gemeenteraad: wij zetten al net zoveel extra bussen in als in het verbeterplan, dus is het niet meer nodig. Vervolgens werden in verschillende zinnen getallen genoemd over aantallen bussen, waaruit pas na enig rekenwerk blijkt dat men helemaal niet extra bussen in gaat zetten op lijn 12. Ook werden meerdere technische ‘kritiekpunten’ genoemd:

1- Men stelt dat in het verbeterplan geen extra bussen ingezet worden, maar dat klopt niet. Door efficiënter van het busstation gebruik te maken kunnen de bussen om de anderhalve minuut vertrekken in plaats van om de 2 minuten.

2- Ook stelt men dat het nu handig is dat zowel in instap- als de uitstaphalte van bus 12 vlak achter elkaar liggen omdat er dan in twee bussen tegelijk ingestapt kan worden als het extreem druk wordt. Men suggereert dat dit in het verbeterplan niet kan.

Maar de halte van bus 12 schuift slechts enkele meters op van de ene naar de andere zijkant van het busperron waardoor afstand en zicht tussen instap- en uitstaphalte nauwelijks veranderd. Zie de luchtfoto. Nu zal dat tegelijk instappen in twee bussen niet vaak voorkomen, maar als dat moet kan dit dus ook in het verbeterplan.

3- Vervolgens ontkent men dat bus 12 nu twee maal een ronde om het busperron moet rijden als deze gebruikt maakt van de busparkeerplaats. Maar dit kan niet anders met de huidige haltelocaties. Het is ter plekke te zien.

4- Men stelt dat de blokkade van andere bussen niet vaak voorkomt en slechts 20 seconden duurt. Ik ben echter één keer daar naar toe gegaan om het even te filmen en toen gebeurde die blokkade meteen al. Dat zal dan wel toeval geweest zijn. Op youtube ziet u in ieder geval dat die blokkade ¾ minuut duurt en niet 20 seconden.

5- Ook stelt men dat de chauffeurs van bus 12 na wisseling van halte niet goed zicht hebben naar achteren. Maar buschauffeurs zelf vinden dit onzin. Het zicht naar achteren is namelijk vanaf iedere andere halte hetzelfde.

6- Ten slotte stelt men dat het onmogelijk is dat bus 12 rechtstreeks vanaf de busparkeerplaats naar de nieuwe instaphalte (C7) kan rijden. Dit kan echter wel als het begin van die lange parkeerplaats gereserveerd wordt voor bus 12. Daar is nu een vak die wordt vrijgehouden voor ambulances, zie foto. Bus 12 is de allerdrukste buslijn, dus is een voorkeurspositie gerechtvaardigd.

Het enige echte nadeel is dit: Buspassagiers moeten dan naar andere haltes lopen dan ze gewend zijn en dat is voor hun niet prettig. Dit werd door gedeputeerde Dennis Straat (VVD) uitgesproken in de provinciale staten op 3 september j.l. die dit verbeterplan overigens wel wilde overwegen. Wat zou hier achter zitten?  

Lose-lose situation 

Wellicht speelt de duurste bovengrondse busbaan ter wereld een rol. Die ligt in de Utrechtse binnenstad tussen Centraal en Uithof. Wist u dat niet? Deze heeft €20.000 per strekkende meter gekost (jawel meter). En als je zo’n dure baan aanlegt, dan moet je hem natuurlijk gebruiken ook.

Toeval of niet, op deze busbaan heeft men wel extra bussen ingezet: lijn 28. Alleen doen die er aanzienlijk langer over dan lijn 12, want die busbaan mag dan wel hoogwaardig zijn, de binnenstad blijft nu eenmaal druk en kronkelig. Maar wel mooier, dat dan weer wel.

Alleen zijn de passagiers van bus 28 geen toeristen, maar mensen die op Centraal instappen en in de Uithof uitstappen. Utrecht kiest er dus voor om passagiers langer te laten reizen en de drukke binnenstad onnodig te belasten. Maar het moet gezegd. Passagiers wegpesten is ook een manier om de drukte met bus 12 op te lossen. Daar komt bij: hoe vervelender het nu is voor de buspassagiers, hoe sterker ze snakken naar de Uithoftram (!?). 

Een volgende keer meer hierover. Ook over deze vragen: Waarom is Utrecht niet geschikt voor tram of metro? Waarom neemt het OV-gebruik in Utrecht naar verhouding af en autogebruik toe? En waarom maakt het wat openbaar vervoer betreft totaal niets uit of de VVD of GroenLinks de wethouder levert. Beide partijen promoten namelijk onbewust het autoverkeer. En de politiek heeft haar grip op het OV-beleid al lang verloren. U gelooft dit allemaal niet? U kunt het binnenkort lezen. Ondertussen zou ik tegen de sardientjes zeggen: Verruim je blik! 

-

Voor de liefhebbers is hier de link naar het verbeterplan zoals dat naar de gemeenteraad is gestuurd en de reactie van de wethouder: iBabs Online

En een link naar het verslag van de bespreking in de provinciale staten (zie agendapunt 4.8 op blad 33):

https://www.stateninformatie.provincie-utrecht.nl/documenten/Verslagen/2018MME171-01-Verslag-commissie-MME-3-september-2018.pdf

Wolfgang Spier was van 1998 tot 2006 raadslid in de gemeente Utrecht (Leefbaar Utrecht). Hij probeert het Utrechtse OV-beleid (dat leidt tot steeds langere OV-reistijden) te veranderen met alternatieve OV-plannen. Hij maakte o.a. het plan voor een kruisingsvrije OV-baan van Utrecht Centraal langs het spoor naar de Uithof. Deze is nu in aanbouw als tramlijn genaamd “Uithoflijn”. Hij maakte ook het ‘satellietmodel’: een netwerkmodel met naast Utrecht Centraal ook overstapknooppunten aan de stadsrand.